Repozytorium Danych Społecznych – platforma, na której znajduje się kolekcja zbiorów danych Archiwum Danych Jakościowych i którą IFiS PAN współtworzył w ramach projektu „Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych” (lider: ICM UW) – ma nową ulotkę informacyjną. Zachęcamy do zapoznania się i rozpowszechniania!

W ADJ opublikowany został nowy zbiór danych, zatytułowany „Badania jasielskie zespołu Stanisława Ossowskiego nad Jakubem Szelą”.

Na zbiór składają się materiały z badań prowadzonych w 1950 r. przez zespół Stanisława Ossowskiego na Podkarpaciu, na terenach dawnej Galicji. Badania prowadzone były w okolicy, w której urodził się Jakub Szela; dotyczyły pamięci o rabacji galicyjskiej, poruszano też kwestie związane z przeszłością wybranych miejscowości, ich strukturą społeczną, życiem politycznym, doświadczeniami z czasów przedwojennych, z okresu wojny i pierwszych lat powojennych. Zebrane materiały nie doczekały się opracowań. Krótko po ich zgromadzeniu przerwane zostało nauczanie socjologii na Uniwersytecie Warszawskim, zaś Ossowskiego odsunięto od dydaktyki.

Materiały wchodzące w skład zbioru zachowały się w archiwum b. Katedry Socjologii Ossowskiego, obecnie Katedry Metodologii i Teorii Socjologicznej na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Zostały zdigitalizowane dzięki prof. Antoniemu Sułkowi z IS UW, który je przechował i umożliwił ich udostępnienie.

Podczas IX Transdyscyplinarnego Sympozjum Badań Jakościowych (8-9 czerwca 2021 r.) członkowie zespołu ADJ wygłosili dwa referaty:

• Spotkania po latach: powroty do danych i uczestników badań jakościowych. Kilka metodologicznych wyzwań i prób sprostania im (Magdalena Bielińska, Danuta Życzyńska-Ciołek) Abstrakt
• Udostępnianie danych z badań jakościowych – możliwości, szanse i wyzwania (Danuta Życzyńska-Ciołek, Magdalena Bielińska, Piotr Filipkowski) Abstrakt

31 maja 2021 r. odbyło się webinarium zorganizowane wspólnie przez Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Instytut Studiów Społecznych im. Roberta Zajonca Uniwersytetu Warszawskiego oraz Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego:

Dane badawcze w naukach społecznych. Prezentacja Repozytorium Danych Społecznych

Program

09:50-10:00 – Czas na zalogowanie się i sprawdzenie ustawień technicznych

10:00-10:15 – Wprowadzenie – kilka słów o nas…

…czyli o projekcie „Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych” oraz o Polskim Archiwum Danych Społecznych (PADS), Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN (ADJ) i Repozytorium Danych Społecznych (RDS)

10:15-10:30 – Co to są „dane badawcze” i jak się dziś o nich mówi?

• dane: badawcze, społeczne, surowe – próba definicji
• uniformizacja podejścia do danych badawczych w ramach różnych dyscyplin?
• „zarządzanie danymi” – odczarujmy tę frazę
• nurt „open science” a dane badawcze
• specyfika nauk (i danych) społecznych

10:30-10:45  –  Jak i gdzie archiwizować i udostępniać dane z badań społecznych?

• zasady FAIR
• repozytoria i archiwa danych – rodzaje, przykłady
• repozytoria i archiwa danych – infrastruktura w Polsce 
• nowy(?) zawód: data steward

10:45-11:30 – Repozytorium Danych Społecznych (RDS) – prezentacja

• podstawowe informacje o RDS
• jak przygotować dane do udostępniania w RDS?
• jak udostępnić dane w RDS (lub skorzystać z tych, które udostępnił kto inny)?

11:30-11:45 –  Dylematy badaczy społecznych w kontekście udostępniania danych – wprowadzenie i dyskusja

11:45-12:00 – Przerwa

12:00-13:30 – Prawne aspekty udostępniania danych badawczych

• Dane badawcze jako przedmiot regulacji prawnej
• Udostępnianie danych badawczych z perspektywy prawa własności intelektualnej
• Udostępnianie danych badawczych z perspektywy ochrony danych osobowych
• Stosowanie wolnych licencji (Creative Commons i Open Data Commons)
• Kodeksy etyczne

W spotkaniu uczestniczyło ponad 100 osób. Webinarium poprowadzili:

dr Marcin W. Zieliński (ISS UW, IFiS PAN), dr Danuta Życzyńska-Ciołek (IFiS PAN) oraz
– w części prawnej – dr Krzysztof Siewicz i Katarzyna Gaczyńska (ICM UW, Platforma Otwartej Nauki).

Webinarium odbyło się w ramach projektu „Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych” realizowanego przez ICM UW w partnerstwie z Instytutem Studiów Społecznych im. Profesora Roberta Zajonca, Instytutem Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu, w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, Oś II E-administracja i otwarty rząd, poddziałanie 2.3.1 Cyfrowe udostępnienie informacji sektora publicznego ze źródeł administracyjnych i zasobów nauki, którego dofinansowanie wynosi 4 998 889 zł.

Repozytorium Danych Społecznych – platforma, na której Archiwum Danych Jakościowych przechowuje swoje zasoby i którą IFiS PAN współtworzył w ramach projektu realizowanego z Uniwersytetem Warszawskim i Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu – zostało wpisane do dwóch międzynarodowych rejestrów repozytoriów danych badawczych: re3data i OpenDoar. Odpowiednie wpisy można znaleźć pod poniższymi linkami:

https://www.re3data.org/repository/r3d100013569

https://v2.sherpa.ac.uk/id/repository/10114

W dniach 14-16 kwietnia 2021 r. odyła się IV Pomorska Konferencja Open Science – udostępnianie danych badawczych (sharing research data). Tematyka konferencji obejmowała m.in.:

• Organizacyjne i prawne aspekty udostępniania danych badawczych
• Narzędzia i repozytoria dla danych badawczych
• Data Stewardship i jego profesjonalizacja
• Udostępnianie danych badawczych w różnych dyscyplinach naukowych
• Projekty i inicjatywy wspierające otwarte udostępnianie wyników badań naukowych.

Na konferencji dr Wojciech Fenrich (Uniwersytet Warszawski) zaprezentował projekt „Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych”, w ramach którego powstało Repozytorium Danych Społecznych – platforma, na której Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN obecnie udostępnia swoje zasoby.

Consortium of European Social Science Data Archives, CESSDA ERIC (cessda.eu), wraz z Polskim Archiwum Danych Społecznych (PADS) i Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN (ADJ) zorganizowało 18 marca 2021 r. wydarzenie pod nazwą CESSDA Data Day 2021.

CESSDA jest organizacją działającą na rzecz rozwoju infrastruktury europejskich archiwów danych badawczych z zakresu nauk społecznych oraz wspierania współpracy między tymi archiwami. Obecnie członkami CESSDA ERIC są 22 kraje europejskie, zaś 13 krajów – w tym Polska – ma status państw partnerskich. PADS i ADJ zabiegają o przystąpienie Polski do CESSDA, aby szerzej udostępniać i promować na arenie międzynarodowej empiryczny dorobek polskich nauk społecznych.

CESSDA Data Day 2021 odbył się w formie online i składał się z dwóch części.

• Część poranna (w języku angielskim) objęła prezentacje i dyskusję panelową na temat szans i wyzwań związanych z otwartym dostępem do danych z zakresu nauk społecznych w Polsce.
• Część popołudniowa (w języku polskim) miała charakter warsztatowy i dotyczyła zarządzania danymi badawczymi w naukach społecznych, w tym ich archiwizacji i udostępniania.

Więcej informacji na stronie: http://www.ads.org.pl/cessda-data-day-2021/.