24 maja odbyło się w IFiS PAN kolejne Seminarium Historii Mówionej, ostatnie w pilotażowym cyklu. Przedmiotem analizy był jeden z czterdziestu kilku wywiadów, jakie dr Marcin Jarząbek (Uniwersytet Jagielloński) przeprowadził w latach 2021-2023 z osobami, które pracowały w Przedsiębiorstwie „Polskie Koleje Państwowe” (lub którejś z firm powstałych później, po podziale PKP). Wywiady mają charakter autobiograficzny, lecz skoncentrowane są przeważnie na pracy zawodowej rozmówców i rozmówczyń. Celem projektu jest stworzenie monografii o społeczno-kulturowej historii pracy w PKP w drugiej połowie XX w. i na początku XXI wieku. Praca ma powstać w oparciu o wywiady, kwerendy w materiałach archiwalnych i analizę materiałów z epoki. Podczas seminarium analizowany był wywiad z pracowniczką służby handlowej PKP z południowo-zachodniej Polski.

W spotkaniu wzięło ponad 20 osób z kilku ośrodków badawczych w Polsce. Seminarium zakończyliśmy zachętą do wypełnienia ankiety ewaluacyjnej, która pomoże w podjęciu decyzji o ewentualnej kontynuacji przedsięwzięcia w nowym roku akademickim. Pilotażowy cykl Seminariów Historii Mówionej zorganizowany został przez Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN, Polskie Towarzystwo Historii Mówionej i Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce UW.

Ukazała się książka Ryszarda Jamki pt. „Panów piłą. Trzy legendy o Jakubie Szeli” (Wyd. Marginesy 2023). W publikacji wykorzystano materiały z badań, które zorganizował w 1950 r. Zakład Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego kierowany przez Stanisława Ossowskiego. Dotyczyły one pamięci rabacji galicyjskiej na Podkarpaciu, w rodzinnych stronach Jakuba Szeli. Wkrótce po zakończeniu badań władze rozpoczęły likwidację socjologii w Polsce jako odrębnego kierunku, katedry socjologiczne na UW rozwiązano, a Stanisława Ossowskiego odsunięto od nauczania, dlatego też materiały z badań nie zostały wówczas opracowane. Obecnie są one udostępniane do celów naukowych w ADJ (zbiór „Badania jasielskie zespołu Stanisława Ossowskiego nad Jakubem Szelą”).

26 kwietnia odbyło się w IFiS PAN czwarte Seminarium Historii Mówionej, współorganizowane przez Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN, Polskie Towarzystwo Historii Mówionej i Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego. Przedmiotem analizy była tym razem relacja ze zbioru wywiadów z najstarszymi lekarzami na Warmii i Mazurach, którego współtwórczynią jest pani Ewelina Gołębiowska z Archiwum Państwowego w Olsztynie (APwO). Zbiór powstał w latach 2019–2021 w ramach wspólnego projektu APwO oraz Ośrodka Historii Warmińsko-Mazurskiej Medycyny, przy wsparciu Warmińsko-Mazurskiej Izby Lekarskiej w Olsztynie. W sumie zarejestrowano 20 nagrań (audio i wideo) z lekarzami różnych specjalizacji. Wszystkie relacje zostały opracowane i zarchiwizowane w APwO, a informacje o nich są dostępne na stronie Archiwum Historii Audiowizualnej Warmii i Mazur.

W ADJ IFiS PAN opublikowany został zbiór pt. „Narratives of political and economic transition, 1995”. Zbiór zawiera 73 transkrypcje wywiadów jakościowych, przeprowadzonych w 1995 r. z wybranymi respondentami badania nazywanego dzisiaj Polskim Badaniem Panelowym POLPAN (oraz dwie transkrypcje wywiadów pilotażowych). Autorką wywiadów jest dr Denise Powers, która w okresie realizacji projektu była doktorantką The University of North Carolina at Chapel Hill. Na podstawie zgromadzonego materiału obroniła ona pracę doktorską pt. „The Psychological Basis of Democratic Transitions: Self and Politics in Poland”. Wywiady prowadzone były w języku polskim. Przed umieszczeniem ich w ADJ zostały zanonimizowane.

22 marca odbyło się w IFiS PAN kolejne Seminarium Historii Mówionej, współorganizowane przez Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN, Polskie Towarzystwo Historii Mówionej i Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego. Przedmiotem analizy były dwie transkrypcje wywiadów ze zdeponowanej w Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN kolekcji prof. Antoniny Kłoskowskiej „Kultury narodowe u korzeni” (badanie to było podstawą książki pod tym samym tytułem). Relacje analizowane podczas spotkania zostały nagrane w 1992 r. we wsiach położonych we wschodniej Polsce, blisko białoruskiej granicy. Osobą prowadzącą wywiady była prof. Izabella Bukraba-Rylska, która zgodziła się wrócić po 30 latach do swoich materiałów i wzięła udział w seminarium. Dyskusja podczas spotkania dotyczyła faktograficznej warstwy wywiadów, kwestii metodologicznych (związanych z zastosowanym narzędziem, ale także z przejściem od materiału empirycznego do tekstu naukowego) oraz zmian zachodzących w podejściu do archiwizacji materiałów badawczych.

W ADJ opublikowany został nowy zbiór danych zatytułowany „Resolutions of Tripartite Commission for Socio-Economic Affairs in Poland (2001-2015). Classification of resolutions from the social dialogue’s effectiveness point of view”, autorstwa dra Dariusza Szklarczyka z AGH. Zbiór zawiera uchwały wypracowane w trakcie działalności Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych w Polsce w latach 2001–2015 oraz ich kategoryzację z wykorzystaniem „associational participation scale” (Talos & Kittel 2001). Celem badania było zdefiniowanie i ocena efektywności działań Komisji Trójstronnej (w kontekście oceny efektywności dialogu społecznego na poziomie krajowym w Polsce).

22 lutego w IFiS PAN odbyło się drugie spotkanie w pilotażowym cyklu „Seminariów Historii Mówionej”, współorganizowanym przez Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN, Polskie Towarzystwo Historii Mówionej i Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego. Tym razem uczestnicy analizowali wywiad z realizowanego obecnie przez dr Marię Buko projektu poświęconego dzieciom więźniów i więźniarek niemieckich obozów koncentracyjnych. Relacja nasycona była trudnymi emocjami, dlatego w dyskusji wiele miejsca poświecono kwestiom etycznym oraz konieczności dbania nie tylko o dobrostan rozmówców, ale także osób prowadzących wywiady.

Seminarium Historii Mówionej – spotkanie drugie. Foto: Mariusz Bieciuk

Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN wraz z Polskim Towarzystwem Historii Mówionej i Wydziałem Nauk o Kulturze i Sztuce UW organizuje pilotażowy cykl Seminariów Historii Mówionej. Są to warsztatowe spotkania dedykowane analizie wywiadów prowadzonych w nurcie historii mówionej – zarówno tych przechowywanych w archiwach, jak i całkiem nowych, nagrywanych w ramach obecnie realizowanych projektów. Głównym  inicjatorem przedsięwzięcia jest dr Jakub Gałęziowski z Uniwersytetu Warszawskiego. Spotkaniom patronuje Wrocławski Rocznik Historii Mówionej. Więcej informacji o przedsięwzięciu.

25 stycznia w IFiS PAN odbyło się pierwsze spotkanie w nowym cyklu. Pierwsza część poświęcona była przedstawieniu idei seminariów i dyskusji nad sposobem jej realizacji. W drugiej części uczestnicy wspólnie analizowali wywiad przeprowadzony przez dra Jakuba Gałęziowskiego w ramach (będącego obecnie w toku) projektu „Wyłom w systemie. Firmy polonijne 1976-1994”. W spotkaniu udział wzięły 23 osoby, reprezentujące kilkanaście instytucji – nie tylko jednostek naukowych, ale także archiwów i organizacji pozarządowych.

Terminy kolejnych spotkań to 22.02; 22.03; 26.04. i 24.05. Seminaria odbywać się będą w IFiS PAN w godz. 14–18. Aby dołączyć do listy kontaktowej i otrzymywać materiały na kolejne spotkania, należy napisać do organizatorów: seminariumoralhistory@gmail.com. Ze strony ADJ IFiS PAN w przedsięwzięcie zaangażowany jest dr Piotr Filipkowski i dr Danuta Życzyńska-Ciołek.

7 grudnia 2022 r. kilkutygodniowy staż w ADJ rozpoczęła Pani Marianna Czabator. Jej zadaniem jest opracowanie jednego ze zbiorów powstałych w IFiS PAN i przygotowanie go do udostępnienia w Archiwum. Cieszymy się z tej współpracy!

W dniach 25-26 listopada br. W IFiS PAN odbyło się Forum Młodych Socjologów. Przedstawiciele Archiwum Danych Jakościowych – Danuta Życzyńska-Ciołek i Maciej Melon – zostali na nie zaproszeni i opowiedzieli uczestnikom o archiwizacji i udostępnianiu danych z badań społecznych oraz o działaniu Repozytorium Danych Społecznych.