Danuta Życzyńska-Ciołek

Uczestnicy seminarium, które odbyło się w IFiS PAN 20 grudnia 2023 r., analizowali wywiad pochodzący z projektu „Historia mówiona społeczności LGBT+ w Polsce”, zrealizowanego przez Stowarzyszenie Lambda Warszawa we współpracy z Domem Spotkań z Historią. Wywiad przeprowadziła i zaprezentowała Adrianna Kapała, historyczka i archiwistka, doktorantka na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, koordynatorka szkoleń i edukacji w Centrum Archiwistyki Społecznej.

Seminaria Historii Mówionej współorganizowane są  przez Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce UW, Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN oraz Polskie Towarzystwo Historii Mówionej. Inicjatywie patronuje „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”. Osoby, które chciałyby wziąć udział w kolejnych spotkaniach lub otrzymać więcej informacji, proszone są o napisanie na adres: seminariumoralhistory@gmail.com.

W ADJ opublikowana została pierwsza wersja zbioru pt. „Przesiedlenia w rewitalizacji polskich miast: indywidualne wywiady pogłębione z lokatorami z Łodzi, Warszawy i Wałbrzycha”, autorstwa dr Barbary Audyckiej.

Zamieszczone dane są efektem badań poświęconych przesiedleniom dokonywanym w związku z generalnymi remontami budynków pozostających w mieszkaniowym zasobie gminy (mzg) w ramach programów rewitalizacji w polskich miastach. Badania miały na celu (1) analizę praktycznej organizacji przesiedleń przez samorząd, (2) zebranie informacji na temat opinii, postaw i działań przesiedlanych lokatorek i lokatorów mzg. Respondent(k)ami w badaniu byli lokatorzy i lokatorki lokali w mieszkaniowym zasobie gminy, którzy zamieszkiwali budynki znajdujące się na obszarach rewitalizacji, przeznaczone do generalnego remontu wymagającego wyprowadzki mieszkanek/mieszkańców.

Badanie zostało sfinansowane przez Narodowe Centrum Nauki (grant Miniatura) oraz Uniwersytet Warszawski (program IDUB).

Obecna wersja zbioru zawiera transkrypcje wywiadów przeprowadzonych w Warszawie i Łodzi oraz materiały kontekstowe. Transkrypcje wywiadów z Wałbrzycha zostaną dołączone w kolejnej wersji zbioru.

22 listopada 2023 r. odbyło się w IFiS PAN Seminarium Historii Mówionej, którego uczestnicy analizowali wywiad ze znanym krytykiem filmowym, teatrologiem i publicystą. Wywiad został przeprowadzony przez Annę Michalską – pracownicę Muzeum Kinematografii w Łodzi, (współ)autorkę artykułów i książek nt. kinematografii, doktorantkę w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Łódzkiego. Zrealizowano go na potrzeby Archiwum Historii Mówionej, tworzonego przez p. Michalską w ramach Muzeum.

Seminaria Historii Mówionej współorganizowane są  przez Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce UW, Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN oraz Polskie Towarzystwo Historii Mówionej. Inicjatywie patronuje „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”. Osoby, które chciałyby wziąć udział w kolejnych spotkaniach lub otrzymać więcej informacji, proszone są o napisanie na adres: seminariumoralhistory@gmail.com.

W ADJ IFiS PAN opublikowane zostały dwa wzajemnie powiązane zbiory danych pod wspólną nazwą „Wielopoziomowe zarządzanie kryzysem humanitarnym wywołanym przez rosyjską agresję na Ukrainę na przykładzie działań w województwie lubelskim (PL) i obwodzie wołyńskim (UA)”. Zbiory różnią się językiem danych (polski / ukraiński). Zawierają transkrypcje grup fokusowych przeprowadzonych w Lublinie (Polska) i Łucku (Ukraina). Uczestnicy fokusów to osoby reprezentujące różne podmioty zaangażowane w działania pomocowe: przedstawiciele administracji centralnej w regionach, samorządów terytorialnych, organizacji społecznych, biznesu, organizacji religijnych i inicjatyw nieformalnych. Autorką zbiorów jest dr Karolina Podgórska z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Seminaria Historii Mówionej, których pilotażowy cykl odbył się wiosną br. w IFiS PAN, będą kontynuowane.
25 października 2023 r. miało miejsce pierwsze spotkanie w nowym roku akademickim. Uczestnicy analizowali wywiad z projektu pt. „Memory and Oblivion. Sociocultural post-war change of Hausdorf/Jugów in the Owl Mountains”, zrealizowanego przez: Fundację Kobiecą z Krakowa, Integrationswerk RESPEKT e.V. z Berlina oraz Hendernyj Informacijno-Analitycznyj Centr KRONA z Charkowa. Wprowadzenie do narracji przedstawiła koordynatorka projektu, Alina Doboszewska. Analizowany wywiad nagrano w 2010 r., a narratorkami były dwie kobiety, z których jedna urodziła się w 1925 r., a druga w 1930.

Seminaria Historii Mówionej są współorganizowane przez Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN, Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego oraz Polskie Towarzystwo Historii Mówionej. Patronuje im „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”.

W ADJ zdeponowany został nowy zbiór pt. „Prekaryjne kariery zawodowe a punkty zwrotne w życiu”, autorstwa Stefana Bieńkowskiego i Danuty Życzyńskiej-Ciołek.
Zbiór zawiera materiały z niewielkiego, pilotażowego badania poświęconego trajektoriom zawodowym (i biograficznym) emerytek i emerytów, otrzymujących niskie świadczenia.

24 maja odbyło się w IFiS PAN kolejne Seminarium Historii Mówionej, ostatnie w pilotażowym cyklu. Przedmiotem analizy był jeden z czterdziestu kilku wywiadów, jakie dr Marcin Jarząbek (Uniwersytet Jagielloński) przeprowadził w latach 2021-2023 z osobami, które pracowały w Przedsiębiorstwie „Polskie Koleje Państwowe” (lub którejś z firm powstałych później, po podziale PKP). Wywiady mają charakter autobiograficzny, lecz skoncentrowane są przeważnie na pracy zawodowej rozmówców i rozmówczyń. Celem projektu jest stworzenie monografii o społeczno-kulturowej historii pracy w PKP w drugiej połowie XX w. i na początku XXI wieku. Praca ma powstać w oparciu o wywiady, kwerendy w materiałach archiwalnych i analizę materiałów z epoki. Podczas seminarium analizowany był wywiad z pracowniczką służby handlowej PKP z południowo-zachodniej Polski.

W spotkaniu wzięło ponad 20 osób z kilku ośrodków badawczych w Polsce. Seminarium zakończyliśmy zachętą do wypełnienia ankiety ewaluacyjnej, która pomoże w podjęciu decyzji o ewentualnej kontynuacji przedsięwzięcia w nowym roku akademickim. Pilotażowy cykl Seminariów Historii Mówionej zorganizowany został przez Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN, Polskie Towarzystwo Historii Mówionej i Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce UW.

Ukazała się książka Ryszarda Jamki pt. „Panów piłą. Trzy legendy o Jakubie Szeli” (Wyd. Marginesy 2023). W publikacji wykorzystano materiały z badań, które zorganizował w 1950 r. Zakład Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego kierowany przez Stanisława Ossowskiego. Dotyczyły one pamięci rabacji galicyjskiej na Podkarpaciu, w rodzinnych stronach Jakuba Szeli, a także w Małopolsce (w okolicach Tarnowa). Wkrótce po zakończeniu badań władze rozpoczęły likwidację socjologii w Polsce jako odrębnego kierunku, katedry socjologiczne na UW rozwiązano, a Stanisława Ossowskiego odsunięto od nauczania, dlatego też materiały z badań nie zostały wówczas opracowane. Obecnie są one udostępniane do celów naukowych w ADJ (zbiór „Badania jasielskie zespołu Stanisława Ossowskiego nad Jakubem Szelą”).

26 kwietnia odbyło się w IFiS PAN czwarte Seminarium Historii Mówionej, współorganizowane przez Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN, Polskie Towarzystwo Historii Mówionej i Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego. Przedmiotem analizy była tym razem relacja ze zbioru wywiadów z najstarszymi lekarzami na Warmii i Mazurach, którego współtwórczynią jest pani Ewelina Gołębiowska z Archiwum Państwowego w Olsztynie (APwO). Zbiór powstał w latach 2019–2021 w ramach wspólnego projektu APwO oraz Ośrodka Historii Warmińsko-Mazurskiej Medycyny, przy wsparciu Warmińsko-Mazurskiej Izby Lekarskiej w Olsztynie. W sumie zarejestrowano 20 nagrań (audio i wideo) z lekarzami różnych specjalizacji. Wszystkie relacje zostały opracowane i zarchiwizowane w APwO, a informacje o nich są dostępne na stronie Archiwum Historii Audiowizualnej Warmii i Mazur.

W ADJ IFiS PAN opublikowany został zbiór pt. „Narratives of political and economic transition, 1995”. Zbiór zawiera 73 transkrypcje wywiadów jakościowych, przeprowadzonych w 1995 r. z wybranymi respondentami badania nazywanego dzisiaj Polskim Badaniem Panelowym POLPAN (oraz dwie transkrypcje wywiadów pilotażowych). Autorką wywiadów jest dr Denise Powers, która w okresie realizacji projektu była doktorantką The University of North Carolina at Chapel Hill. Na podstawie zgromadzonego materiału obroniła ona pracę doktorską pt. „The Psychological Basis of Democratic Transitions: Self and Politics in Poland”. Wywiady prowadzone były w języku polskim. Przed umieszczeniem ich w ADJ zostały zanonimizowane.