Seminaria Historii Mówionej w roku akademickim 2023/2024

W nowym roku akademickim kontynuowane będą Seminaria Historii Mówionej –warsztatowe spotkania dedykowane analizie wywiadów prowadzonych w nurcie historii mówionej. Pierwsze spotkanie odbędzie się 25 października w godz. 13.30–17:30 w sali 154 Pałacu Staszica. Następne spotkania odbywać się będą w kolejne czwarte środy miesiąca (z wyjątkiem grudnia). Na początku października organizatorzy cyklu – dr Piotr Filipkowski z IFiS PAN i dr Jakub Gałęziowski z Uniwersytetu Warszawskiego – roześlą materiały na pierwsze spotkanie oraz wstępny plan kolejnych. Osoby, które nie uczestniczyły wcześniej w SHM, a chciałyby otrzymywać na ten temat informacje, proszone są o napisanie na adres:  seminariumoralhistory@gmail.com.

Webinarium „Zarządzanie danymi badawczymi jakościowymi w naukach socjologicznych”

Narodowe Centrum Nauki prowadzi serię webinariów poświęconych tematyce otwierania danych badawczych w poszczególnych dyscyplinach naukowych. 13 września br. Maciej Melon poprowadził w tym cyklu spotkanie dedykowane zarządzaniu jakościowymi danymi badawczymi w naukach socjologicznych. Wzięło w nim udział 130 osób.

Zakres tematyczny szkolenia

Materiały z ADJ wykorzystane w książce „Futerał. O urządzaniu mieszkań w PRL-u” Agaty Szydłowskiej

W Wydawnictwie Czarne ukazała się książka Agaty Szydłowskiej pt. „Futerał. O urządzaniu mieszkań w PRL-u”. W książce wykorzystane zostały fotografie ze zbioru „Style życia w miastach polskich” – kolekcji zawierającej materiały z badań prof. Andrzeja Sicińskiego, udostępnianej w ADJ.

Nowy zbiór: Prekaryjne kariery zawodowe a punkty zwrotne w życiu

W ADJ zdeponowany został nowy zbiór pt. „Prekaryjne kariery zawodowe a punkty zwrotne w życiu”, autorstwa Stefana Bieńkowskiego i Danuty Życzyńskiej-Ciołek.
Zbiór zawiera materiały z niewielkiego, pilotażowego badania poświęconego trajektoriom zawodowym (i biograficznym) emerytek i emerytów, otrzymujących niskie świadczenia.

Seminaria Historii Mówionej – spotkanie piąte

24 maja odbyło się w IFiS PAN kolejne Seminarium Historii Mówionej, ostatnie w pilotażowym cyklu. Przedmiotem analizy był jeden z czterdziestu kilku wywiadów, jakie dr Marcin Jarząbek (Uniwersytet Jagielloński) przeprowadził w latach 2021-2023 z osobami, które pracowały w Przedsiębiorstwie „Polskie Koleje Państwowe” (lub którejś z firm powstałych później, po podziale PKP). Wywiady mają charakter autobiograficzny, lecz skoncentrowane są przeważnie na pracy zawodowej rozmówców i rozmówczyń. Celem projektu jest stworzenie monografii o społeczno-kulturowej historii pracy w PKP w drugiej połowie XX w. i na początku XXI wieku. Praca ma powstać w oparciu o wywiady, kwerendy w materiałach archiwalnych i analizę materiałów z epoki. Podczas seminarium analizowany był wywiad z pracowniczką służby handlowej PKP z południowo-zachodniej Polski.

W spotkaniu wzięło ponad 20 osób z kilku ośrodków badawczych w Polsce. Seminarium zakończyliśmy zachętą do wypełnienia ankiety ewaluacyjnej, która pomoże w podjęciu decyzji o ewentualnej kontynuacji przedsięwzięcia w nowym roku akademickim. Pilotażowy cykl Seminariów Historii Mówionej zorganizowany został przez Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN, Polskie Towarzystwo Historii Mówionej i Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce UW.

Książka oparta na materiałach dostępnych w ADJ

Ukazała się książka Ryszarda Jamki pt. „Panów piłą. Trzy legendy o Jakubie Szeli” (Wyd. Marginesy 2023). W publikacji wykorzystano materiały z badań, które zorganizował w 1950 r. Zakład Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego kierowany przez Stanisława Ossowskiego. Dotyczyły one pamięci rabacji galicyjskiej na Podkarpaciu, w rodzinnych stronach Jakuba Szeli, a także w Małopolsce (w okolicach Tarnowa). Wkrótce po zakończeniu badań władze rozpoczęły likwidację socjologii w Polsce jako odrębnego kierunku, katedry socjologiczne na UW rozwiązano, a Stanisława Ossowskiego odsunięto od nauczania, dlatego też materiały z badań nie zostały wówczas opracowane. Obecnie są one udostępniane do celów naukowych w ADJ (zbiór „Badania jasielskie zespołu Stanisława Ossowskiego nad Jakubem Szelą”).

Seminaria Historii Mówionej – spotkanie czwarte

26 kwietnia odbyło się w IFiS PAN czwarte Seminarium Historii Mówionej, współorganizowane przez Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN, Polskie Towarzystwo Historii Mówionej i Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego. Przedmiotem analizy była tym razem relacja ze zbioru wywiadów z najstarszymi lekarzami na Warmii i Mazurach, którego współtwórczynią jest pani Ewelina Gołębiowska z Archiwum Państwowego w Olsztynie (APwO). Zbiór powstał w latach 2019–2021 w ramach wspólnego projektu APwO oraz Ośrodka Historii Warmińsko-Mazurskiej Medycyny, przy wsparciu Warmińsko-Mazurskiej Izby Lekarskiej w Olsztynie. W sumie zarejestrowano 20 nagrań (audio i wideo) z lekarzami różnych specjalizacji. Wszystkie relacje zostały opracowane i zarchiwizowane w APwO, a informacje o nich są dostępne na stronie Archiwum Historii Audiowizualnej Warmii i Mazur.

Nowy zbiór: Narratives of political and economic transition, 1995

W ADJ IFiS PAN opublikowany został zbiór pt. „Narratives of political and economic transition, 1995”. Zbiór zawiera 73 transkrypcje wywiadów jakościowych, przeprowadzonych w 1995 r. z wybranymi respondentami badania nazywanego dzisiaj Polskim Badaniem Panelowym POLPAN (oraz dwie transkrypcje wywiadów pilotażowych). Autorką wywiadów jest dr Denise Powers, która w okresie realizacji projektu była doktorantką The University of North Carolina at Chapel Hill. Na podstawie zgromadzonego materiału obroniła ona pracę doktorską pt. „The Psychological Basis of Democratic Transitions: Self and Politics in Poland”. Wywiady prowadzone były w języku polskim. Przed umieszczeniem ich w ADJ zostały zanonimizowane.

Seminaria Historii Mówionej – spotkanie trzecie

22 marca odbyło się w IFiS PAN kolejne Seminarium Historii Mówionej, współorganizowane przez Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN, Polskie Towarzystwo Historii Mówionej i Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego. Przedmiotem analizy były dwie transkrypcje wywiadów ze zdeponowanej w Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN kolekcji prof. Antoniny Kłoskowskiej „Kultury narodowe u korzeni” (badanie to było podstawą książki pod tym samym tytułem). Relacje analizowane podczas spotkania zostały nagrane w 1992 r. we wsiach położonych we wschodniej Polsce, blisko białoruskiej granicy. Osobą prowadzącą wywiady była prof. Izabella Bukraba-Rylska, która zgodziła się wrócić po 30 latach do swoich materiałów i wzięła udział w seminarium. Dyskusja podczas spotkania dotyczyła faktograficznej warstwy wywiadów, kwestii metodologicznych (związanych z zastosowanym narzędziem, ale także z przejściem od materiału empirycznego do tekstu naukowego) oraz zmian zachodzących w podejściu do archiwizacji materiałów badawczych.